Spotlight

ย้อนรำลึก “คิดถึง ... สมเด็จย่า เดินหน้าปลูกป่า ปลูกคน 50 ปี มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ”

ภายใต้แนวคิด จากจุดเริ่ม ถึงจุดเปลี่ยน สู่โอกาส เดินหน้า “ปลูกป่า ปลูกคน”

ย้อนรำลึก “คิดถึง ... สมเด็จย่า เดินหน้าปลูกป่า ปลูกคน 50 ปี มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ”


          ใจกลางเมืองย่านพระราม 4 ที่พลุกพล่าน คลาคล่ำไปด้วยผู้คน และตึกสูง อาคารขนาด 4 ชั้น ออกแบบตกแต่งคล้ายหัตถกรรมเครื่องสานถูกโอบล้อมอยู่ท่ามกลางความศิวิไลซ์ อาคารที่ว่านี้เป็นที่ตั้งของ “มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์ ” ในวันนี้ Issara Life Blog เรามีนัดกับ ม.ล. ดิศปนัดดา ดิศกุล ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ที่ได้ให้โอกาสในการเข้ามาพูดคุยถึงการเตรียมจัด งาน “คิดถึง...สมเด็จย่า ครั้งที่ 25 และ 50 ปี มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ” ภายใต้แนวคิด จากจุดเริ่ม ถึงจุดเปลี่ยน สู่โอกาส เดินหน้า “ปลูกป่า ปลูกคน” ซึ่งจัดขึ้นเพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อพสกนิกรทุกหมู่เหล่า ที่จะจัดขึ้นในช่วงเดือนตุลาคมนี้ 
          เรามาถึงก่อนเวลานัดหมายเล็กน้อยจึงได้มีโอกาสเดินสำรวจภายในมูลนิธิฯ ซึ่งประจวบเหมาะกับที่มูลนิธิฯ มีการจัดงาน “กาดกลางกรุง” ผู้คนภายในมูลนิธิฯ จึงหนาแน่นเป็นพิเศษ ด้วยแฟนคลับตัวยงที่มาช็อปสินค้า - ผลิตภัณฑ์จากแบรนด์ดอยตุง และชิมอาหารจากครัวตำหนัก


ระหว่างทางเดินไปยังห้องสัมภาษณ์ แต่ละชั้นของมูลนิธิฯ ที่เราเดินผ่านมีการจัดแสดงภาพการทรงงานของสมเด็จย่า และปณิธานในการสร้างงาน สร้างอาชีพให้แก่ชาวไทยภูเขา ให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี ตอกย้ำถึงพันธกิจของมูลนิธิฯ ที่มีมาอย่างยาวนานกว่า 50 ปี


ก่อนพูดคุยถึงการจัดงาน ม.ล. ดิศปนัดดา ดิศกุล ได้เล่าถึง ความเป็นมาของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ให้ฟังว่า

“มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง เราก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2515 ในปีนี้ก็ครบ 50 แล้ว ในตอนเริ่มต้นไม่ได้เป็นชื่อนี้ แต่ชื่อว่า มูลนิธิส่งเสริมผลผลิตชาวเขาไทย ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ตอนแรกๆ ที่ก่อตั้งขึ้นมา เราก่อตั้งมาเพื่อช่วยเรื่องการส่งเสริมการขายผลิตภัณฑ์ งานฝีมือ ของชาวไทยภูเขา ในตอนที่สมเด็จย่าท่านเสด็จตรวจเยี่ยมราษฎรที่อยู่ชายขอบของประเทศ ในพื้นที่ทุรกันดาร หลังจากนั้นในปี พ.ศ.2528 จึงได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็น “มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี” ที่ยังคงมีวัตถุประสงค์ในการรับซื้อผลิตภัณฑ์ของชาวไทยภูเขา และนำมาจำหน่ายในราคาที่เป็นธรรม รวมถึงครอบคลุมการพัฒนาคุณภาพชีวิต ด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม”


เมื่อพูดถึงมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง สิ่งที่มาคู่กันคือ โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ พื้นที่ทรงงานของสมเด็จย่า ในด้านการปลูกป่า

          “เมื่อครั้งสมเด็จย่า ท่านทรงมีพระชนพรรษาครบ 90 ปี คุณพ่อ (ม.ร.ว. ดิศนัดดา ดิศกุล) เล่าให้ฟังว่าในขณะนั้นได้มองหาสถานที่ ที่มีภูมิอากาศ และภูมิประเทศที่ใกล้เคียงประเทศสวิตเซอร์แลนด์ ให้สมเด็จย่าท่านประทับ จนกระทั่งมาพบกับดอยตุง ซึ่งมีอากาศที่ใกล้เคียง แต่ค่อยข้างอันตรายมาก เพราะเป็นพื้นที่ชายแดน ห่างไกลความเจริญ และมีการค้ายาเสพติดในพื้นที่ สมเด็จย่าเสด็จพระราชดำเนินยังดอยตุง จังหวัดเชียงราย เมื่อพระชนมายุ 87 พรรษา ทอดพระเนตรภูเขาอันโล้นแล้ง และความเป็นอยู่อันแร้นแค้นของชาวไทยภูเขาบนดอยตุง มีพระราชดำรัสว่า

         "ตกลงจะมาสร้างบ้านที่นี่ แต่ถ้าไม่มีโครงการพัฒนาดอยตุงฯ ฉันก็จะไม่มา”

สมเด็จย่าท่านทรงตรัสมาตลอดคือ ท่านประสงค์ที่จะปลูกป่า คุณพ่อก็เลยถามว่า

        “หากจะไปประทับที่ดอยตุง ไปทรงปลูกป่าที่นั่นเลยไหมพระเจ้าคะ” (ม.ร.ว. ดิศนัดดา ดิศกุล)

จึงเกิดเป็นโครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในปี พ.ศ. 2531 เป็นจุดเริ่มต้นของแนวทาง “ปลูกป่า ปลูกคน” จากนั้นชาวบ้านที่ทำไร่เลื่อนลอย ปลูกฝิ่น ค้ามนุษย์ ค้าอาวุธ ก็เริ่มหันมาทำอาชีพที่สุจริต เราก็เริ่มที่จะสร้างความยั่งยืนให้กับคนในพื้นที่โดยการสร้างอาชีพ ต่างๆ ขึ้นมาให้หลากหลายครอบคลุมทุกเพศ ทุกวัย ไม่กีดกันสัญชาติ กลายเป็น 5 ธุรกิจของดอยตุงในทุกวันนี้ ประกอบด้วยหัตถกรรม การเกษตร ท่องเที่ยว อาหารแปรรูป (กาแฟและแมคคาเดเมีย) และคาเฟ่ ดอยตุง”


จะเห็นได้ว่าจุดเริ่มต้นของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ และดอยตุง มาจากการออกตรวจเยี่ยมราษฎร์ ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ที่ทำให้ได้เห็นความเป็นอยู่ที่ยากลำบากของชาวไทยภูเขา และความเสื่อมโทรมของป่าบนดอย นำมาซึ่งปนิธานในการปลูกป่าบนดอยตุง และส่งเสริมชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทย ที่ไม่ว่าจะอยู่ส่วนใดของประเทศ ก็ต้องมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดี


การเตรียม “งานคิดถึง ... สมเด็จย่า”

งานคิดถึง...สมเด็จย่า เป็นงานที่มูลนิธิฯ จัดขึ้นเป็นประจำทุกปี เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีที่ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจเพื่อพสกนิกรทุกหมู่เหล่า ตามพระกระแสรับสั่งของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่มีต่อ ม.ร.ว. ดิศนัดดา ดิศกุล เมื่อครั้งสมเด็จย่า เสด็จสวรรคตว่า

“ทำอย่างไรไม่ให้คนลืมแม่” จากพระกระแสรับสั่งดังกล่าว จึงกลายเป็นมิชชั่นในการดำเนินงานของมูลนิธิฯ ที่ช่วยสร้างอาชีพ ส่งเสริมรายได้ของชาวไทยภูเขา และนำเงินรายได้จากการจำหน่ายสินค้าไปสนับสนุนการศึกษาให้แก่เยาวชนในพื้นที่ เพื่อให้มีต้นทุนในชีวิต และได้รับโอกาสที่เท่าเที่ยมกับเยาวชนที่เติบโตอยู่ในเมือง เพื่อสืบสานปณิธานของสมเด็จย่าให้คงอยู่”

โดยการจัดงาน “คิดถึง...สมเด็จย่า ครั้งที่ 25 และ 50 ปี มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ” ภายใต้แนวคิด จากจุดเริ่ม ถึงจุดเปลี่ยน สู่โอกาส เดินหน้า “ปลูกป่า ปลูกคน” แน่นอนว่าเป็นงานใหญ่ที่ต้องอาศัยความร่วมไม้ร่วมมือจากหลายฝ่าย

“เราได้รับการสนับสนุนจาก สยามพิวรรธน์ ในเรื่องของพื้นที่การจัดงานมาโดยตลอด อย่างในปีนี้ ได้มอบพื้นที่ ห้างสรรพสินค้าสยามพารากอน โซน พารากอน แฟชั่นฮอล์ ชั้น 1 ซึ่งเป็นพื้นที่ขนาดใหญ่ให้เราใช้เป็นพื้นที่ในการจัดงาน ร่วมถึง ไทยเบฟเวอเรจ ที่มีส่วนช่วยสนันสนุนงบประมาณในการจัดกิจกรรม”


ภายในงานมีอะไรบ้าง?

ภายในงานจะพบกับนิทรรศการแบ่งเป็น 2 โซน ได้แก่ โซน 50 ปีเส้นทาง “แม่ฟ้าหลวง” ซึ่งถ่ายทอดเรื่องราวการดำเนินงานของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ตลอด 50 ปี และ โซนปลูกป่า ปลูกคน ที่ถ่ายทอดจุดเริ่มต้นของแนวพระราชดำริ “ปลูกป่า ปลูกคน” จากที่ทรงพบเห็นความยากลำบากของชาวไทยภูเขาบนพื้นที่สูงทางภาคเหนือ สร้างจุดเปลี่ยนและโอกาสให้ประชาชน เช่น เปลี่ยนจากดินแดนแห่งฝิ่นให้เป็นถิ่นของกาแฟ เป็นต้น รวมถึงการบอกเล่าถึงเป้าหมาย และทิศทางของการดำเนินงานในอนาคตของมูลนิธิฯ ที่จะมุ่งเน้นและให้ความสำคัญกับเรื่องของสภาพอากาศ หรือ Climate change ซึ่งเป็นประเด็นใหญ่ที่ทั่วโลกให้ความสำคัญ

“เรามีองค์ความรู้ในเรื่องของการรักษาป่า มีความเชี่ยวชาญจากการที่เราทำมาตลอด 50 ปี จึงกล่าวได้ว่าเราเป็นองค์กรที่มีองค์ความรู้ในเรื่องนี้เป็นอย่างดี จากการที่เราเป็น Zero Waste to Landfill ตั้งแต่ปี 2018 และพื้นที่ดอยตุงทั้งหมด 9 หมื่นไร่ กำลังจะเป็น Zero Waste to Landfill เช่นเดียวกัน จึงจะนำมาถ่ายทอดผ่านนิทรรศการภายในงานเพื่อเป็นแรงบรรดาลใจให้กับองค์กรอื่นๆ เห็นว่าหากองค์กรเล็กๆ อย่างมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง และดอยตุงทำได้ องค์กรขนาดใหญ่ก็สามารถทำได้เช่นเดียวกัน”

           และที่ขาดไม่ได้เลยสำหรับงานคิดถึง ... สมเด็จย่า ในทุกๆปีคือ การออกร้านจำหน่ายผลิตภัณฑ์ ดอยตุง ที่ปีนี้มีสินค้าและกิจกรรมพิเศษกว่าทุกปีมาร่วมแสดงภายในงาน อาทิ การนำเอาเรื่องของ Zero West เข้ามาผนวกกับผลิตภัณฑ์ออกมาเป็นงานหัตถกรรมจากเส้นใยรีไซเคิล, ผลิตภัณฑ์จากร้านคาเฟ่ดอยตุง ร้านต้นไม้ดอยตุง ร้านดอยตุงไลฟ์สไตล์ และครัวตำหนักมาจำหน่ายภายในงาน พร้อมด้วยกิจกรรมเวิร์คช็อปและการแสดงมากมาย โดยงานจะจัดระหว่างวันที่ 14-24 ตุลาคม 2565 ณ ลาน แฟชั่น ฮอลล์ ชั้น 1 ศูนย์การค้าสยามพารากอน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม โทร. 02-610-8000

งานนี้นอกจากจะได้ความรู้จากนิทรรศการ ได้ชิม ช็อป สินค้าอร่อย คุณภาพดีแล้ว ทุกยอดค่าใช้จ่ายของท่านยังเป็นส่วนหนึ่งในการสืบสานพระราชปณิธานของสมเด็จย่า ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตชาวไทยภูเขาให้สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างยั่งยืนต่อไปอีกด้วย